در سرتاسر دنیا نان‌های متفاوتی وجود دارد که بسیاری از آنها به مناطق خاص در جهان یا غذای ویژه‌ای تعلق دارد. به طور کلی به دلیل وجود انواع مختلف مواد اولیه و فرهنگ‌های مختلف در مناطق متفاوت دنیا، انواع نان به اشکال و فرم‌های متفاوت وجود دارد که هر کدام طعم و مزه خاص خود را دارند.
نان تأمین کننده انرژی بدن و سیر کننده بوده و دارای نشاسته و قند است. ماده اصلی همه نان‌ها آرد است، ولی نوع آرد آنها و افزودنی‌هایشان با یکدیگر فرق می‌کند. شواهدی از ۳۰ هزار سال پیش در اروپا وجود دارد که نشان می‌دهد انسان‌های اولیه، از عصاره نشاسته، ریواس وحشی و گیاه سرخس، برای تهیه نان استفاده می‌کردند.
در روم باستان، نان از گوشت مهم‌تر بود. در آن زمان، رنگ نان مصرف شده، نشان دهنده جایگاه اجتماعی افراد بود. بدین معنی که افرادی که نان با رنگ تیره‌تر خریداری و مصرف می‌کردند، از جایگاه و رتبه اجتماعی پایین‌تری برخوردار بودند.
در این مقاله قصد داریم معروف‌ترین انواع نان در ایران و جهان را به شما معرفی کنیم که احتمالاً تا به امروز یا طعمشان را چشیده‌اید یا توصیف آنها را شنیده‌اید.
انواع نان
نان‌ها انواع مختلفی دارند که بر اساس آداب اقوام و ملل مختلف متفاوت‌اند و هریک به تناسب و فراخور اقلیم مردم منطقه پخته می‌شوند. در کشور ایران نان در انواع مختلف فانتزی و صنعتی و سنتی تولید می‌شود.
از انواع نان می‌توان به نان لواش، تافتون، سنگک، شیرمال، نان زیره و سبزی، نان ساندویچی و … اشاره کرد. همچنین نان‌ها به دو گروه اصلی زیر تقسیم‌بندی می‌شوند :
نان‌های مسطح و نازک: این نان‌ها شامل نان‌های لواش، سنگک، تافتون و بربری است. این نوع نان‌ها در بین مردم ایران به خاطر عادت غذایی و ذائقه‌ای که دارند محبوب‌تر هستند. البته نان بربری نیمه حجیم هم محسوب می‌شود.
نان‌های حجیم: این نان‌ها دارای بافتی اسفنجی شکل هستند، به همین دلیل این نوع نان‌ها نسبت به نان مسطح تردترند. نان‌های حجیم شامل نان باگت، نان ساندویچی و… می‌شوند.
نان‌های فانتزی که در کارخانه‌ها پخته می‌شوند دارای شماره ثبت، استاندارد مناسب، تاریخ تولید و انقضا هستند؛ اما نان‌هایی که در کارگاه‌های کوچک پخته می‌شوند دارای نشانه‌های ثبتی نیستند، این نان‌ها در کیسه‌های نایلونی به فروش می‌رسند که ممکن است غیر بهداشتی و ناسالم باشند.
تفاوت‌های چشمگیری در طرز تهیه نان در نقاط مختلف دنیا وجود دارد. در ایران، جدا از تهیه نان‌های فانتزی که طرز تهیه آنها از خارج آمده، انواع سنتی نان از جمله نان لواش، سنگک، بربری، تافتون پخت می‌شود که هر کدام طرز تهیه ویژه خود را دارند.
البته در مناطق مختلف ایران نیز انواع نان وجود دارد. مثلاً در مناطق سردسیر در ترکیب خمیر نان از چاشنی‌های گرم نظیر زنجبیل و یا حتی فلفل استفاده می‌شود. همچنین در مناطق استوایی در ترکیب آرد و یا خمیر نان از خرما استفاده می‌گردد.
در کشورهای خارجی معمولاً از نان‌هایی که بافت صافی داشته و به صورت برش‌های نازک بسته‌بندی‌شده‌اند استفاده می‌کنند. این نان‌ها به نان تست معروف‌اند.
انواع نان‌های صنعتی و سنتی
دو روش متداول از دیگر انواع روش‌های پخت نان، روش سنتی و صنعتی است. پخت نان‌های سنتی در نانوایی‌ها با تعداد محدود انجام می‌شود. اما پخت نان‌های صنعتی در کارخانه‌ها و به صورت انبوه انجام می‌شود و سپس این نوع نان‌ها از کارخانه وارد بازار می‌شوند.
در پخت نان‌های صنعتی از آهن، ویتامین‌ها و مخمر استفاده می‌شود، به همین دلیل این نوع نان‌ها دارای ارزش غذایی بیشتری نسبت به نان‌های سنتی است.
مخمر موجود در نان‌های صنعتی حاوی ویتامین‌های گروه B، کلسیم، روی، منیزیم، پتاسیم، آهن و املاح معدنی است. این نوع نان‌ها را می‌توان مدت زمان طولانی‌تری نگهداری کرد.
نان‌های صنعتی به علت روش پخت و بسته‌بندی کاربردی که دارند کمتر در معرض آلودگی‌ها قرار می‌گیرند. برای پخت نان‌های صنعتی از آردهای مختلف نظیر آرد گندم، آرد جو، آرد ذرت، آرد برنج و آرد سیب‌زمینی استفاده می‌شود.
نان فانتزی
از دیگر انواع نان در دنیا، نان‌های فانتزی هستند. این نوع نان‌ها شامل نان باگت، همبرگر، پیراشکی، سیمیت، همبرگری مک، بروشن یا بروچن، نان تست و … می‌شوند.
این نوع نان‌ها در کشور ایران در کارخانه‌ها و برخی از کارگاه‌های نان فانتزی پزی کوچک پخته می‌شود. بر خلاف زمان‌های گذشته امروزه مصرف نان‌های فانتزی در ایران گسترش پیدا کرده است.
انواع نان قهوه ای
انواع نان در دنیا واقعاً بیشتر از حد تصور است و به همین دلیل دسته‌بندی‌های زیادی هم دارد. از دیگر دسته بندی‌های نان، تقسیم‌بندی نان به دو نوع نان سفید و نان قهوه‌ای بوده که تقسیم‌بندی آن بر اساس میزان سبوسی است که در آن به کار رفته.
نان سبوس غنی‌ترین منبع غذایی فیبر به شمار می‌رود که از مواد سلولزی تشکیل شده است. فیبرهای گیاهی به دو نوع محلول و نامحلول تقسیم می‌شوند. سبوس گندم جزء فیبرهای غذایی نامحلول است.
انواع نان سنتی ایران
انواع نان‌هایی که در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند شامل:
نان لواش
لواش نانی تخت و نازک است که فقط با آرد، نمک و آب درست می‌شود. چربی بسیار کمی دارد و به طور معمول در کوره پخته می‌شود. نان لواش تازه، بسیار نرم است و برای طعم‌دهی بیشتر به آن، می‌توان از دانه‌های خشخاش یا کنجد استفاده کرد. پخت نان لواش در کشورهایی مانند ترکیه و ایران رواج دارد.
نان لواش دارای رنگ سفید و با ضخامت ۲ میلیمتر نازک‌ترین نان مورد مصرفی مردم ایران است. معمولاً نان‌های لواش به دلیل نازک بودن و وزن کم و همچنین ارزانی به صورت بسته‌ای در نانوایی‌ها بفروش می‌رسند.
نان سنگک
به جرئت می‌توان گفت نان سنگک پرطرفدارترین نان در ایران است و نانی است با ضخامت ۹ میلیمتر که در شهرهای بزرگ متداول است و خمیر آن ورآمده است. نان سنگک را نان خمیری نیز می‌نامند. نان سنگک علاوه بر طعم لذیذ، بالاترین درجه کیفیت در بین بقیه نان‌ها را دارد.
نان بربری
نان بربری از انواع نان‌هایی است که میان ما ایرانی‌ها طرفدار زیادی دارد، نانی است قدری سفت‌تر با ضخامت ۸/۱ سانتیمتر که مانند نان سنگک خمیر آن ور آمده است. این نان در واقع به نام عشایر بربر است که یکی از شاهان قاجار در سده گذشته در جنوب تهران اسکان داد.
نان تافتون
این نان اغلب در روستا رواج دارد و به صورت گرد و به ضخامت ۵ میلیمتر پخت می‌شود. پخت نان تافتون به مراتب آسان‌تر از بقیه مدل‌های نان است. اما در سطح شهر هم نان‌های تافتون زیاد می‌بینیم که بعضی از افراد آن را به نام لواش می‌شناسند.
نان شیرمال
این نان به شکل گرد و با قطر یک تا دو سانتی متر می‌باشد که روی نان را با طرح‌های گوناگون طرحی و پخت می‌کنند. نان شیرمال بسیار لذیذ بوده و بیشتر به کیک شبیه است تا نان.
این نان جزء پرطرفدارترین نان‌ها می‌باشد و بیشتر برای صبحانه صرف می‌شود و همان‌طور که از اسم نان مشخص است برخلاف بقیه نان‌ها در بین ترکیبات آن از شیر و همچنین روغن، زرده تخم مرغ و شکر استفاده می‌شود.
