طرز تهیه نان سنگک به سادگی و در عین حال از جذابیتی خاصی برخوردار است. با کمی تلاش و صبر می‌توانید خودتان نان سنگک خانگی و خوش طعمی را تهیه کنید.
نان سنگک، یکی از محبوب‌ترین و خوشمزه‌ترین نان‌های ایرانی است که عطر و طعم آن یادآور خاطرات کودکی و خانه مادربزرگ‌ها است.
این نان خوشمزه از آرد گندم، آب، نمک و خمیر مایه تهیه می‌شود و در تنور سنتی پخته می‌شود.
نان سنگک دارای خواص بسیاری است و به دلیل وجود فیبر بالا، برای سلامت دستگاه گوارش مفید است.
همچنین، این نان منبع خوبی از پروتئین و کربوهیدرات است و انرژی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند.
اگر شما هم از علاقه‌مندان به نان سنگک هستید، در این مقاله از نان بامبو با طرز تهیه آن آشنا خواهید شد.
طرز تهیه نان سنگک
مواد اولیه
- خمیر مایه:۱/۲ قاشق چای خوری
- آرد: ۲ پیمانه
- آب ولرم:۲ پیمانه
- نمک: به مقدار لازم
- کنجد: به مقدار لازم
- کره جامد: به مقدار لازم
مرحله ۱. طرز تهیه خمیر ترش
برای طرز تهیه نان سنگک از چیزی به نام خمیر ترش استفاده می‌کنیم که با خمیر مایه یا خمیر مخمری کمی تفاوت دارد.
همچنین، از مقدار کمی مایه خمیر استفاده می‌کنیم و آن را ۲۴ ساعت قبل از تهیه نان سنگک در یخچال یا در محیط خنک قرار می‌دهیم.
سپس، آب را به دمای ۲۰ درجه سانتیگراد گرم کنید و سپس مایه خمیر را در آب حل کنید.
وقتی مایه حل شد، آرد را به تدریج اضافه کرده و با میکسر مخلوط کنید تا یکنواخت شود.
وقتی خمیر ترش تهیه شد، ظرف را با پلاستیک یا درب بپوشانید.
اما به خاطر تولید گاز در داخل خمیر، ظرف را به اندازه‌ای انتخاب کنید که خمیر جا برای رشد داشته باشد و یک سوراخ در پلاستیک یا درب ایجاد کنید تا گازهای تولید شده از خمیر خارج شود.
استفاده از خمیر ترش به جای مایه خمیر (همان‌طور که در بالا توضیح داده شده است) به این دلیل که خمیر ترش از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
مرحله ۲. با همزن خوب مخلوط کنید و استراحت دهید.
آب باقیمانده (۵ دسی‌لیتر) را تا دمای ۲۰ درجه گرم کنید و همراه با آرد باقیمانده (۸۵۰ گرم) و نمک مخلوط کنید.
حتماً به این مورد توجه کنید که وقت کافی برای مخلوط کردن بگذارید، این موضوع بسیار حائز اهمیت است تا مواد به خوبی مخلوط شوند. سپس ظرف را با یک پارچه یا پلاستیک بپوشانید و نیم ساعت بماند.
روند تهیه نان خانگی است و باعث می‌شود تا خمیر به خوبی خمیری و نرم شود. بعد از گذشت این مدت، خمیر را به دو بخش تقسیم کنید و هر بخش را به شکل گرد یا مستطیل درست کنید.
سپس روی آنها را با یک پارچه مرطوب بپوشانید و دوباره نیم ساعت بماند. بعد از این مرحله، خمیر برای پخت حاضر است.
مرحله ۳. در طرزتهیه نان سنگک خمیرها را با یکدیگر مخلوط کنید.
مخمر ۳ گرمی را با چند قاشق آب ولرم (۲۰ درجه) مخلوط کنید و همراه با خمیر ترش به خمیری که در مرحله دوم درست کرده‌اید با ماشین میکسر خوب مخلوط کنید تا به طور کامل یکدست شود.
سپس خمیر را برای دو نیم تا سه ساعت بگذارید استراحت کند، روی آن را با پارچه یا پلاستیک بپوشانید تا خمیر خشک نشود. دما نباید بیشتر از ۲۰ درجه باشد و سعی کنید خمیر را در جای گرم نگهداری نکنید.
توجه داشته باشید که این خمیر بسیار شل‌تر از خمیرهای دیگر است. وقتی می‌خواهید آن را بردارید، از روی دست شما به راحتی خواهد ریخت. این خمیر نه به شلی آش و نه به سفتی خمیر نان لواش معمولی است، بلکه چیزی بین این دوتا می‌باشد.
مرحله ۴. سنگ‌ها را داخل فر قرار دهید تا داغ شود.
قبل از شروع این مرحله، سنگ‌ها را در ظرف یا سینی فر قرار دهید (ظرف فر من تقریباً ۴ سانتیمتر عمق دارد که آن را پر از سنگ کرده‌ام) و آنها را داخل فر قرار دهید تا خوب گرم شوند. حتماً مراقب باشید که سنگ‌ها کاملاً داغ شوند. درجه حرارت تقریباً روی ۲۵۰ سانتی گراد یا حتی بیشتر از این درجه تنظیم کنید.
درجه‌ی مناسب برای گرم کردن سنگ‌ها بستگی به نوع سنگ و فر دارد، اما معمولاً درجه حرارت ۴۵۰-۵۰۰ درجه فارنهایت (۲۳۵-۲۶۰ درجه سانتیگراد) مناسب است.
پس از گرم شدن سنگ‌ها، آنها را با دقت از فر بیرون بیاورید و به آنها اجازه دهید که کمی خنک شوند تا برای استفاده آماده شوند. حالا می‌توانید از سنگ‌ها برای ماساژ یا تراپی حرارتی استفاده کنید.
مرحله ۵. در طرز تهیه نان سنگک به خمیر خود فرم دهید و آن را بپزید.
احتیاط کنید که خمیر به اندازه کافی شل باشد، هنگامی که آن را بر روی سنگ‌های فر می‌گذارید، کمی کش می‌آید و طول نان بزرگ‌تر می‌شود (باید با هنر و حرکات آکروباتیک مخصوص آن را کش بیاورید). اگر به خاطرات خود مراجعه کنید، می‌توانید ببینید که هنگامی که نانوا آن را در بیرون از تنور شکل می‌داد، خمیر هنگام شکل طول زیادی نداشت و از این روش استفاده می‌کرد.
اما حالا با استفاده از فنون مدرن و دستگاه‌های خاص، می‌توانید به راحتی خمیر را به اندازه دلخواه خود شکل دهید.
اما همچنان هنر و مهارت در این کار بسیار مهم است و می‌تواند از تجربه و تخصص نانوایان استفاده شود. از این رو، هنر خمیرزنی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های تولید نان است که نیازمند تمرین و توجه ویژه است.
مرحله ۶.خمیر خود را تزیین کند.
قبل از قرار دادن خمیر روی یک وسیله صاف، اگر دوست دارید از سیاه دانه یا کنجد استفاده کنید، دانه‌ها را روی وسیله پخش کنید و سپس خمیر را روی آن پهن کنید.
این کار باعث می‌شود کنجد یا سیاه دانه‌ها روی نان قرار بگیرند. در صورتی که این کار برایتان سخت است، می‌توانید بلافاصله پس از قرار دادن خمیر روی سنگ‌ها، مقداری کنجد یا سیاه دانه را روی آن بپاشید. هنگام پخت، از درجه بالایی از فر استفاده کنید.
در دمای بالا، نان به سرعت می‌پزد و کنجد یا سیاه دانه‌ها به خوبی روی نان می‌چسبند و از بین نمی‌روند.
مرحله ۷.نان سنگک خود را خنک کنید.
بعد از پخت، نان را از فر خارج کرده و آن را برای خنک شدن روی یک سطح صاف قرار دهید. سپس می‌توانید نان را به دلخواه خود برش دهید و با مربا یا کره مورد علاقه‌تان تزیین کنید. حالا نان شما آماده خوردن است! امیدوارم از آن لذت ببرید.
نکات مهم درباره طرز تهیه نان سنگک
در اینجا به چند نکته مهم برای تهیه نان سنگک خانگی اشاره می‌کنیم:
- آرد: برای تهیه نان سنگک از آرد گندم سبوس دار استفاده کنید. سبوس گندم باعث می‌شود که نان سنگک شما عطر و طعم بهتری داشته باشد و همچنین ارزش غذایی آن را افزایش می‌دهد.
- خمیر مایه: خمیر مایه عامل اصلی پف کردن نان است. برای تهیه نان سنگک از خمیر مایه تازه استفاده کنید. اگر از خمیر مایه خشک استفاده می‌کنید، حتماً آن را طبق دستورالعمل روی بسته بندی فعال کنید.
- آب: از آب ولرم برای تهیه خمیر استفاده کنید. آب سرد باعث می‌شود که خمیر به خوبی ورز نخورد و آب گرم باعث می‌شود که خمیر زودتر به عمل بیاید.
- ورز خمیر: ورز خمیر باعث می‌شود که گلوتن موجود در آرد فعال شود و خمیر حالت کشسانی پیدا کند. ورز خمیر را تا زمانی ادامه دهید که خمیر نرم و لطیف شود و به دست نچسبد.
- ورود هوای گرم به خمیر: برای اینکه خمیر به خوبی ور بیاید، باید هوای گرم به آن وارد شود. برای این کار می‌توانید خمیر را در یک کاسه بزرگ قرار دهید و روی آن را با سلفون بپوشانید. همچنین می‌توانید خمیر را در یک جای گرم قرار دهید، مانند داخل یخچال یا داخل فر خاموش.
- پخت نان: نان سنگک را در فر با دمای ۲۰۰ درجه سانتیگراد (۴۰۰ درجه فارنهایت) به مدت ۲۰ تا ۲۵ دقیقه بپزید. اگر نان‌ها را بیش از حد بپزید، خشک می‌شوند.
- برای تهیه نان سنگک در فر خانگی، می‌توانید از سنگک پزی استفاده کنید. سنگک پزی یک قالب فلزی است که به شکل سنگک است و باعث می‌شود که نان شما شکل بهتری داشته باشد.
- اگر سنگک پزی ندارید، می‌توانید نان‌ها را به شکل گرد یا مستطیل درآورید.
- برای اینکه نان‌ها پف بیشتری داشته باشند، می‌توانید قبل از پخت، روی آنها چند برش کوچک ایجاد کنید.
- برای اینکه نان‌ها عطر و طعم بهتری داشته باشند، می‌توانید روی آنها سیاه دانه و کنجد بپاشید.
سخن پایانی
نان سنگک یکی از گنجینه‌های ارزشمند فرهنگ غذایی ایران است که سالیان سال است در سفره‌های ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد. این نان با طعم خوشمزه و مورد علاقه بسیاری از مردم قرار دارد. تهیه نان سنگک در خانه چندان سختی ندارد، اما نیازمند دقت و صبر است.
با رعایت نکات مهم در طرز تهیه نان سنگک، می‌توانید نانی خوشمزه و لذیذ را در خانه تهیه کنید و از طعم و عطر آن لذت ببرید.