امروزه مقوله کاهش وزن، تناسب اندام و حفظ سلامتی آنقدر مهم و مورد توجه است که انواع رژیم غذایی برای افراد یا قشرهای مختلف طراحی شده است. یکی از این رژیمها که امروزه بسیار هم مورد توجه قرار گرفته، رژیم کم کربوهیدرات است.
رژیم کم کربوهیدرات، مصرف کربوهیدراتها را برای افزایش پیدا کردن مصرف چربی یا پروتئین یا هر دو محدود میکند. امروزه این نوع رژیم به یک استراتژی کاهش وزن محبوب تبدیل شده است و توسط بسیاری از متخصصان تغذیه نیز توصیه میشود.
در ادامه این مطلب برای اینکه ببینیم رژیم کم کربوهیدرات چیست؟ و چه تأثیراتی بر بدن دارد، با نان بامبو همراه باشید.
رژیم کم کربوهیدرات چیست؟
رژیم غذایی کم کربوهیدرات رژیمی است که در آن شما کربوهیدرات کمتر و به نسبت بیشتری پروتئین و چربی میخورید. در واقع رژیمی است که مصرف کربوهیدراتها را محدود میکند، مانند آنهایی که در غذاهای شیرین، ماکارونی و نان وجود دارد. اما سرشار از پروتئین، چربی و سبزیها سالم است.
همانطور که میدانید، کربوهیدراتها منبع اصلی انرژی بدن هستند. زمانی که کربوهیدرات کافی در بدن نباشد، بدن چربیها را به کتون تجزیه میکند. سپس کتونها به منبع اصلی سوخت بدن تبدیل میشوند.
در نتیجه میتوان گفت، رژیم کم کربوهیدرات نوعی سبک زندگی است که بر محدود کردن مصرف کربوهیدراتها از رژیم غذایی مبتنی است. این رژیم که با نامهای لوکارب و همپتون نیز شناخته میشود، پروتئین و چربی را جایگزین کربوهیدراتها میکند.
امروزه رژیمهای پر پروتئین و کم کربوهیدرات به طور گستردهای به عنوان رژیم لاغری تبلیغ میشوند. این رژیمها نه تنها باعث کاهش وزن، بلکه باعث سلامت کلی بدن نیز میشوند. ناگفته نماند انواع مختلفی از این رژیمها وجود دارند، که هر یک مزایا و معایب مختص به خود را دارند.
محصولات کمچرب «رژیمی» که اغلب مملو از شکر هستند، قفسههای سوپرمارکتها را پر کردهاند. تحقیقات جدید نشان داده که محصولات رژیمی، نه تنها جلوی چاقی را نمیگیرند، بلکه باعث انباشت بیشتر چربی در بدن میشوند. برچسب کم چرب، ایده تبلیغاتی است که شرکتهای تولید کننده از آن برای افزایش فروش خود استفاده میکنند.
در این نوع رژیم اغلب غذاهایی مانند ماهی، گوشت، سبزیها، آجیل و لبنیات مصرف میشود، در حالی که تأمین کنندگان کربوهیدرات مانند محصولات غلات یا حبوبات تا حد زیادی حذف میشوند.
هر رژیم غذایی کم کربوهیدرات ویژه مقادیر مختلفی را تعیین میکند که معمولاً بین ۵۰ تا ۱۵۰ گرم کربوهیدرات است. رژیمهای کم کربوهیدرات در ابتدا باعث کاهش وزن سریع میشوند که برای بسیاری از افراد انگیزه دهنده است.
با این حال، باید دانست که این موفقیتهای اولیه در مقیاس تا حد زیادی بر اساس از دست دادن آبی است که با کربوهیدراتهای ذخیره شده در ماهیچهها و کبد و با فیبر در دستگاه گوارش از بین میرود. به محض ترک رژیم کم کربوهیدرات، این مقدار آب به سرعت در بدن ذخیره میشود.
رابطه رژیم کم کربوهیدرات با چربی
مطالعات جدید نشان میدهد که دلیل کمی برای ترس از چربیهای طبیعی وجود دارد. در حقیقت این طور باید گفت که در یک رژیم کم کربوهیدرات، لازم نیست از چربی بترسید.
فقط کافی است شما مصرف قند و نشاسته خود را به حداقل برسانید و مطمئن شوید که پروتئین کافی دریافت میکنید. همچنین میتوانید به اندازه کافی چربی طبیعی بخورید تا از وعدههای غذایی خود لذت بیشتری ببرید.
زمانی که قند و نشاسته مصرف نمیکنید، قند خون شما ثابت میشود و سطح هورمون ذخیره کننده چربی (یعنی انسولین) کاهش پیدا میکند که ممکن است این امر سوزاندن ذخایر چربی در بدن را آسانتر کند.
همچنین مصرف پروتئین بیشتر و وجود کتونها (در صورت مصرف کربوهیدرات بسیار کم) ممکن است باعث شود احساس سیری بیشتری داشته باشید، در نتیجه به طور طبیعی مصرف غذای شما کم شده و باعث کاهش وزن میشود.
انواع رژیمهای کم کربوهیدرات
مصرف کم کربوهیدرات بسته به هدفی که از رژیم گرفتن دارید، متفاوت خواهد بود. انواع رژیمهای کم کربوهیدرات از جمله معروفترین رژیمهای غذایی دنیا هستند. در ادامه لیستی از انواع رژیم لوکارب را مشاهده میکنید:
۱. رژیم کتوژنیک: میزان کربوهیدرات کمتر از ۵۰ گرم در روز
۲. رژیم کم کربوهیدرات سنتی: ۵۰ تا ۱۰۰ گرم کربوهیدرات در روز
۳. رژیم اتکینز: این رژیم با مصرف بسیار کم کربوهیدرات شروع شده و به تدریج غذاهای غنی از کربوهیدرات را در سراسر آن معرفی میکند.
۴. رژیم دوکان: شامل چهار مرحله، دو مرحله کاهش وزن و دو مرحله تثبیت وزن.
۵. رژیم پالئو یا همان سرخپوشان: حذف غلات
مزایای رژیم کم کربوهیدرات
در یک رژیم کم کربوهیدرات، برای اینکه راحتتر وزن کم کنید، باید مصرف مواد غذایی مانند برنج، ماکارونی و نان را محدود کنید. این یک برنامه غذایی محدود کننده نیست، زیرا شامل برخی از منابع کربوهیدراتهای پیچیده، پروتئینها و اسیدهای چرب است.
با پیروی از رژیم غذایی کم کربوهیدرات، فواید دیگری مانند کنترل دیابت نیز در بدن ایجاد میشود. در واقع، این یک انتخاب غذایی عالی برای کاهش خطرات قلبی عروقی نیز محسوب میشود که اغلب به دلیل چاقی ایجاد میشود.
نکات رژیم کم کربوهیدرات
به طور کلی برای گرفتن یک رژیم کم کربوهیدرات، شما مجاز به خوردن یک سری از مواد خوراکی هستید و باید از خوردن بعضی از خوراکیهای دیگر کاملاً دوری کنید.
خوراکیهایی که میتوانید بخورید: گوشت، ماهی، تخممرغ، سبزیها، میوه، آجیل، حبوبات، لبنیات پرچرب، چربیها و روغنهای سالم.
خوراکیهایی که نمیتوانید بخورید: شکر، گندم، روغنهای دانههای گیاهی، چربیهای ترانس بالا، محصولات رژیمی، کمچرب و مواد خوراکی فراوری شده (خوراکیهایی که اصطلاحاً مواد نگهدارنده دارند).
- از گرسنگی بپرهیزید.
کربوهیدراتها سطح انسولین را افزایش میدهند و زمانی که سطح آن کم شود، دوباره باعث اشتها و گاهی حتی احساس گرسنگی میشود. شما باید از گرسنگی جلوگیری کنید، تا تحریک نشوید بیشتر غذا بخورید.
هر چند که در رژیمهای کم کربوهیدرات این مشکل به طور کلی وجود ندارد، زیرا آنها عمدتاً چربی و پروتئین میخورند. با مصرف این دو ماده مغذی، قند خون کمتر شده و بنابراین گرسنگی ناشی از کم شدن سطح انسولین ایجاد نمیشود.
- برای مدت طولانیتری احساس سیری میکنید.
این موضوع که رژیمهای کم کربوهیدرات بر اساس غذاهای غنی از پروتئین چیده میشوند، برای کاهش وزن نیز مفید است. چرا که پروتئین بین سایر مواد غذایی دیر هضمترین ماده مغذی است.
به عبارت دیگر پروتئینها شما را برای مدت طولانی سیر میکنند و آنهایی که سیر هستند، همیشه به دنبال غذا یا شیرینی برای خوردن نمیگردند.
- سطح نسبتاً پایین انسولین
سطح نسبتاً پایین انسولین در مورد کربوهیدرات کم، مزیتهای دیگری هم دارد. زمانی که سطوح پایین انسولین آزاد میشود، از دست دادن چربی میتواند بدون مانع رخ دهد.
چرا که انسولین یک هورمون آنابولیک است که باعث میشود بدن بافت (چربی و ماهیچهها) بسازد و تا زمانی که در بدن کار میکند، نمیتوان از ذخایر چربی استفاده کرد. زیرا امکان تجمع و کاهش همزمان چربی وجود ندارد.
- ذخیره کالری
جالب است که بدانید مواد غذایی پروتئینی نمیتوانند به راحتی تبدیل به چربیها یا کربوهیدراتها شوند. این به آن معنی است که آنها علاوه بر اشباع طولانی مدت، امکان یک فرایند بازیافت پر انرژی را نیز فراهم میکنند.
فقط ۱۸ تا ۲۵ درصد از کالری پروتئین از بین میرود. بنابراین پروتئین در نهایت کالری کمتری نسبت به کالری نشان داده شده در بستهبندی دارد.
در نهایت، رژیمهای کم کربوهیدرات باید مثبت ارزیابی شوند، چرا که آنها به طور کلی بر اساس محصولات تازه و فراوری شده ضعیف هستند. کسانی که کربوهیدرات کم را انتخاب میکنند، مقدار نسبتاً زیادی سبزیها نیز مصرف میکنند که بسیار سالم است زیرا حاوی ویتامینها مواد معدنی و فیبر هستند.
چه مقدار کربوهیدرات مجاز است؟
در هر نوع از رژیم غذایی، مقدار متفاوتی از مصرف کربوهیدرات روزانه تعیین میشود. بهعنوانمثال، روش Logi از ۸۰ تا ۱۳۰ گرم کربوهیدرات در روز در نظر میگیرد.
در حالی که در رژیم هالیوود که بسیار رادیکال است و چندان هم توصیه نمیشود، کربوهیدراتها به زیر ۱۰۰ گرم میرسد. در ابتدای رژیم اتکینز فقط میتوان کمتر از ۲۰ گرم کربوهیدرات مصرف کرد.
از طرفی با رژیم غذایی پروتئینی، حدود ۱۵ درصد کربوهیدرات انتظار میرود. توصیه میکنیم هر کس که میخواهد یک رژیم کم کربوهیدرات را امتحان کند، حداقل با ۱۰۰ گرم کربوهیدرات در روز شروع کند. اگر این مقدار در حال حاضر خیلی شدید باشد، مقدار را میتوان تا ۱۵۰ گرم افزایش داد.